-
Ủy ban Châu Âu vừa thông qua một gói đề xuất mới nhằm đơn giản hóa các quy định của EU, tăng cường năng lực cạnh tranh và mở khóa thêm tiềm năng đầu tư. Đây là một bước tiến quan trọng trong việc tạo ra một môi trường kinh doanh thuận lợi hơn, giúp các công ty EU phát triển, đổi mới và tạo ra việc làm chất lượng cao.
Bằng cách kết hợp các mục tiêu về năng lực cạnh tranh và khí hậu, EU đang tạo điều kiện để doanh nghiệp phát triển, thu hút đầu tư, đạt được các mục tiêu chung – như các mục tiêu trong Thỏa thuận Xanh Châu Âu – và khai phá toàn bộ tiềm năng kinh tế.
Ủy ban đặt ra mục tiêu rõ ràng về việc thực hiện một nỗ lực đơn giản hóa chưa từng có, với cam kết giảm ít nhất 25% gánh nặng hành chính, và tối thiểu 35% đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs) trong nhiệm kỳ hiện tại. Các gói "Omnibus" đầu tiên – tập hợp các đề xuất trong một số lĩnh vực pháp lý liên quan – bao gồm các biện pháp đơn giản hóa sâu rộng trong các lĩnh vực: báo cáo tài chính bền vững, thẩm định tính bền vững, phân loại tài chính xanh (EU Taxonomy), cơ chế điều chỉnh biên giới carbon (CBAM), và các chương trình đầu tư của EU.
Các đề xuất này sẽ giúp giảm độ phức tạp trong yêu cầu pháp lý của EU đối với tất cả doanh nghiệp – đặc biệt là SMEs và doanh nghiệp quy mô trung bình – tập trung quy định vào các doanh nghiệp lớn hơn, vốn có khả năng tạo ra tác động lớn hơn đến môi trường và khí hậu, đồng thời vẫn cho phép doanh nghiệp tiếp cận tài chính bền vững cho quá trình chuyển đổi xanh.
Nếu được thông qua và thực hiện như đề xuất, các biện pháp này được ước tính sẽ tiết kiệm khoảng 6,3 tỷ euro chi phí hành chính mỗi năm, đồng thời huy động thêm 50 tỷ euro đầu tư công và tư để hỗ trợ các ưu tiên chính sách.
Chủ tịch Ủy ban Ursula von der Leyen phát biểu:
"Đã hứa là đơn giản hóa, và nay chúng tôi thực hiện điều đó! Chúng tôi đang giới thiệu đề xuất đầu tiên cho việc đơn giản hóa sâu rộng. Các công ty EU sẽ được hưởng lợi từ việc tinh giản quy định liên quan đến báo cáo tài chính bền vững, thẩm định tính bền vững và phân loại tài chính xanh. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp dễ dàng hơn, trong khi vẫn kiên định trên lộ trình hiện thực hóa các mục tiêu giảm phát thải. Và sẽ còn nhiều biện pháp đơn giản hóa khác sắp tới."
Xem các định nghĩa liên quan tại: Tính Bền Vững Của Doanh Nghiệp Và Các Định Nghĩa Liên Quan tại EU
1. Đơn giản hóa báo cáo tài chính bền vững (CSRD và EU Taxonomy)
Trong lĩnh vực báo cáo bền vững (CSRD và EU Taxonomy), các thay đổi chính bao gồm:
▶ Loại bỏ khoảng 80% doanh nghiệp khỏi phạm vi áp dụng của CSRD, tập trung yêu cầu báo cáo vào các doanh nghiệp lớn – những đơn vị có khả năng tạo ra tác động lớn hơn tới con người và môi trường;
▶ Đảm bảo rằng các yêu cầu báo cáo đối với doanh nghiệp lớn không tạo gánh nặng ngược lên các doanh nghiệp nhỏ trong chuỗi giá trị;
▶ Trì hoãn 2 năm (đến năm 2028) nghĩa vụ báo cáo đối với các công ty hiện nằm trong phạm vi CSRD và được yêu cầu báo cáo từ năm 2026 hoặc 2027;
▶ Giảm yêu cầu báo cáo theo EU Taxonomy, giới hạn áp dụng bắt buộc đối với các công ty lớn thuộc phạm vi chỉ thị CSDDD, trong khi vẫn cho phép các doanh nghiệp lớn khác tự nguyện báo cáo nếu nằm trong phạm vi tương lai của CSRD;
▶ Giới thiệu tùy chọn báo cáo các hoạt động phù hợp một phần với Taxonomy, nhằm hỗ trợ quá trình chuyển đổi môi trường từng bước;
▶ Áp dụng ngưỡng trọng yếu tài chính cho báo cáo Taxonomy và giảm khoảng 70% số lượng biểu mẫu báo cáo;
▶ Đơn giản hóa tiêu chí “Không gây hại đáng kể” (DNSH) phức tạp nhất liên quan đến phòng ngừa ô nhiễm và hóa chất – như một bước đầu tiên để rà soát và đơn giản hóa toàn bộ hệ thống DNSH;
▶ Điều chỉnh chỉ số hiệu quả phân loại tài sản xanh của ngân hàng (Green Asset Ratio – GAR): ngân hàng có thể loại trừ các khoản cho vay đối với doanh nghiệp không thuộc phạm vi CSRD (tức doanh nghiệp có < 1.000 nhân sự và < 50 triệu euro doanh thu) khỏi mẫu số của chỉ số này.
2. Đơn giản hóa quy định thẩm định tính bền vững doanh nghiệp (CSDDD)
Các thay đổi chính trong lĩnh vực thẩm định bền vững bao gồm:
▶ Tập trung nghĩa vụ thẩm định vào các đối tác kinh doanh trực tiếp, tránh các thủ tục phức tạp và tốn kém không cần thiết; đồng thời giảm tần suất đánh giá định kỳ từ hàng năm xuống 5 năm, chỉ đánh giá bổ sung khi cần thiết;
▶ Giảm yêu cầu thông tin trong quá trình lập bản đồ chuỗi giá trị, giúp giảm tác động đối với SMEs và doanh nghiệp quy mô trung bình;
▶ Tăng mức độ hài hòa giữa các quy định thẩm định bền vững trên toàn EU, đảm bảo sự công bằng giữa các quốc gia thành viên;
▶ Bãi bỏ điều kiện trách nhiệm dân sự cấp EU, nhưng vẫn đảm bảo quyền được bồi thường đầy đủ cho nạn nhân nếu có thiệt hại do doanh nghiệp không tuân thủ, đồng thời bảo vệ doanh nghiệp khỏi bồi thường quá mức theo pháp luật của quốc gia thành viên;
▶ Lùi thời điểm áp dụng nghĩa vụ thẩm định đối với các doanh nghiệp lớn thêm 1 năm (tới ngày 26/7/2028), đồng thời đẩy sớm việc ban hành hướng dẫn thực hiện thêm 1 năm (tới tháng 7/2026).
3. Đơn giản hóa cơ chế CBAM (Điều chỉnh Biên giới Carbon)
Các thay đổi chính về CBAM bao gồm:
▶ Miễn nghĩa vụ CBAM cho các nhà nhập khẩu nhỏ (phần lớn là SME và cá nhân) – nhập khẩu lượng nhỏ (< 50 tấn/năm), tương ứng khoảng 90% tổng số nhà nhập khẩu, nhưng chỉ chiếm < 1% tổng phát thải.
▶ Đơn giản hóa quy trình cho doanh nghiệp còn trong phạm vi CBAM: về thủ tục xác nhận tư cách, tính toán lượng phát thải và nghĩa vụ báo cáo;
▶ Tăng cường hiệu quả CBAM dài hạn bằng cách siết chặt các quy định nhằm tránh gian lận và lách luật;
Đây là bước đệm cho việc mở rộng CBAM trong tương lai sang các ngành thuộc Hệ thống Mua bán Phát thải (ETS) khác, cũng như các sản phẩm hạ nguồn. Một đề xuất lập pháp mới về mở rộng phạm vi CBAM dự kiến được công bố đầu năm 2026.
4. Đơn giản hóa và mở rộng các chương trình đầu tư của EU
Ủy ban cũng đề xuất sửa đổi một loạt quy định để đơn giản hóa và tối ưu hóa việc sử dụng các chương trình đầu tư như InvestEU, EFSI và các công cụ tài chính kế thừa.
InvestEU – công cụ chia sẻ rủi ro lớn nhất của EU nhằm hỗ trợ đầu tư ưu tiên – đóng vai trò chính trong việc khắc phục rào cản tài chính và thúc đẩy các khoản đầu tư cần thiết cho năng lực cạnh tranh, đổi mới, giảm phát thải, bền vững môi trường và kỹ năng. Hiện tại, khoảng 45% hoạt động của chương trình đang hỗ trợ các mục tiêu khí hậu.
Các thay đổi đề xuất sẽ:
▶ Tăng năng lực đầu tư của EU thông qua sử dụng lợi nhuận từ đầu tư trước đây và vốn còn lại từ các công cụ cũ, giúp cung cấp thêm tài chính cho doanh nghiệp – dự kiến huy động thêm 50 tỷ euro đầu tư công và tư;
▶ Đơn giản hóa yêu cầu hành chính đối với các đối tác triển khai, trung gian tài chính và doanh nghiệp cuối – đặc biệt là SMEs – với ước tính tiết kiệm 350 triệu euro chi phí hành chính;
▶ Tạo điều kiện để các quốc gia thành viên đóng góp dễ dàng hơn cho chương trình, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp nội địa và thu hút đầu tư tư nhân.
Các bước tiếp theo
Các đề xuất sẽ được trình lên Nghị viện Châu Âu và Hội đồng để xem xét và thông qua. Các thay đổi liên quan đến CSRD, CSDDD và CBAM sẽ có hiệu lực sau khi được đồng thuận và công bố trên Công báo của Liên minh Châu Âu. Theo đúng định hướng trong Thông báo về Đơn giản hóa và Thực thi công bố ngày 11/01/2024, Ủy ban kêu gọi các cơ quan lập pháp ưu tiên xem xét gói Omnibus, đặc biệt là các đề xuất liên quan đến hoãn yêu cầu báo cáo CSRD và thời hạn chuyển đổi CSDDD, vì chúng nhằm giải quyết các vấn đề chính được cộng đồng doanh nghiệp phản ánh.
Tác động và ý nghĩa đối với doanh nghiệp Việt Nam
Đối với các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu sang EU hoặc tham gia chuỗi cung ứng cho các công ty EU, gói đề xuất này mang đến nhiều ảnh hưởng đáng chú ý:
✅ Giảm áp lực tuân thủ gián tiếp đối với SMEs Việt Nam
Nhiều doanh nghiệp Việt Nam từng phải cung cấp dữ liệu ESG hoặc hồ sơ phát thải cho các đối tác EU nhằm hỗ trợ họ tuân thủ CSRD hoặc CSDDD. Với việc thu hẹp phạm vi áp dụng các quy định này, áp lực gián tiếp sẽ giảm đáng kể, đặc biệt với doanh nghiệp vừa và nhỏ.
✅ Thêm thời gian chuẩn bị
Việc lùi thời hạn áp dụng đến năm 2028 giúp doanh nghiệp Việt Nam có thêm thời gian để xây dựng năng lực đo lường phát thải, quản trị ESG, và chuẩn bị các báo cáo cần thiết trong trường hợp bị yêu cầu từ khách hàng EU.
✅ Tăng cơ hội cạnh tranh nếu chủ động áp dụng ESG
Những doanh nghiệp Việt Nam có năng lực minh bạch ESG, quản trị phát thải tốt và cam kết phát triển bền vững sẽ có lợi thế cạnh tranh rõ rệt khi tham gia vào chuỗi cung ứng toàn cầu hoặc mở rộng thị trường EU.
✅ CBAM: miễn trừ có điều kiện, cần sẵn sàng
Doanh nghiệp xuất khẩu khối lượng nhỏ các mặt hàng thuộc CBAM sẽ được miễn nghĩa vụ khai báo, giúp giảm chi phí. Tuy nhiên, với doanh nghiệp xuất khẩu khối lượng lớn hoặc trong các ngành bị ảnh hưởng mạnh (thép, nhôm, xi măng…), cần sớm xây dựng năng lực tính toán và báo cáo phát thải theo yêu cầu của EU.
✅ Cơ hội tiếp cận tài chính xanh và đối tác đầu tư từ EU
Việc EU mở rộng các chương trình đầu tư như InvestEU tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp ở ngoài EU, nếu họ chứng minh được năng lực ESG và hiệu quả môi trường. Đây là cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam chủ động tìm kiếm nguồn vốn xanh.
AHEAD – Đối tác đồng hành trong hành trình thích ứng quy định bền vững của EU
Trước bối cảnh quy định của EU liên tục cập nhật, dù đã được đơn giản hóa nhưng vẫn đòi hỏi năng lực tuân thủ và minh bạch ESG ngày càng cao, việc chủ động xây dựng hệ thống quản lý bền vững, đo lường phát thải, và triển khai báo cáo ESG bài bản là điều không thể trì hoãn.
Với hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn phát triển bền vững, AHEAD cung cấp các dịch vụ tư vấn và đào tạo chuyên sâu bao gồm:
✅ Tư vấn thiết lập và vận hành hệ thống quản lý khí nhà kính (GHG Inventory) theo các chuẩn quốc tế như ISO 14064;
✅ Hỗ trợ xây dựng báo cáo phát triển bền vững, báo cáo ESG, hướng tới các chuẩn mực GRI, CSRD, hoặc yêu cầu từ EcoVadis;
✅ Tư vấn tuân thủ CBAM, đo lường phát thải và chuẩn bị hồ sơ kê khai cho doanh nghiệp xuất khẩu;
✅ Đào tạo nâng cao năng lực ESG cho nội bộ doanh nghiệp và đội ngũ quản lý;
✅ Định hướng chiến lược tiếp cận tài chính xanh từ các tổ chức, quỹ đầu tư quốc tế và EU.
AHEAD cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp Việt Nam trong quá trình nâng cao năng lực cạnh tranh, giảm thiểu rủi ro tuân thủ, và tăng khả năng hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu thông qua các giải pháp ESG thực tiễn và hiệu quả.
Liên hệ với chúng tôi
Nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí vận hành và nâng cao uy tín, hãy để chúng tôi đồng hành!
Ms. Tuyết Anh (Annie)
Email: tuyetanh.le@ahead.com.vn
Số điện thoại/Zalo: 03 999 07801 (hotline)
0919442077
Văn phòng AHEAD:
Hà Nội: Số 18 Tam Trinh, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Đà Nẵng: 498 Bùi Trang Chước, Cẩm Lệ, Đà Nẵng.
Hồ Chí Minh: 8/29 Hoàng Hoa Thám, Phường 7, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh.
Nguồn tham khảo:
1. https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_25_614
Bình luận: