-
1. Bối cảnh hoạt động đổi mới sáng tạo:
Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị nêu rõ “Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc,…”; Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 09/01/2025 nhằm “Hiện thực hóa mục tiêu đưa khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia là đột phá quan trọng hàng đầu, là động lực chính để phát triển nhanh lực lượng sản xuất hiện đại, hoàn thiện quan hệ sản xuất, đổi mới phương thức quản trị quốc gia, phát triển kinh tế - xã hội, ngăn chặn nguy cơ tụt hậu, đưa đất nước phát triển bứt phá, giàu mạnh trong kỷ nguyên mới”; Quyết định số 569/QĐ-TTg ngày 11/05/2022 của Thủ tướng Chính phủ nêu rõ “Đến năm 2030, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo được phát triển vững chắc, thực sự trở thành động lực tăng trưởng, góp phần quyết định đưa Việt Nam trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, …”
Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu không ngừng biến đổi, đổi mới sáng tạo trở thành chìa khóa giúp tổ chức, doanh nghiệp và quốc gia phát triển bền vững. Đổi mới sáng tạo là con đường hiện thực khách quan trong sự phát triển của các doanh nghiệp và tổ chức, tuy nhiên đây là một quá trình khó khăn và nhiều thử thách, làm thế nào để lựa chọn được mô hình đổi mới phù hợp nhất là một thách thức lớn đối với các tổ chức, doanh nghiệp.
2. Các mô hình đổi mới sáng tạo:
Có nhiều mô hình đổi mới sáng tạo khác nhau, tùy thuộc vào mục tiêu, quy mô và đặc điểm của tổ chức, doanh nghiệp. Dưới đây là một số mô hình đổi mới sáng tạo phổ biến:
✔️ Mô hình đổi mới sáng tạo mở (Open Innovation):
Đặc điểm: Khuyến khích sự hợp tác với các tổ chức bên ngoài để tạo ra và khai thác đổi mới.
Ưu điểm: Tận dụng tri thức và công nghệ bên ngoài để đẩy nhanh quá trình đổi mới.
Đổi mới sáng tạo mở là một chiến lược kinh doanh hiện đại, khuyến khích các tổ chức không chỉ dựa vào nguồn lực và kiến thức nội bộ (như đội ngũ nhân viên hoặc bộ phận R&D), mà còn tận dụng các nguồn lực bên ngoài như phản hồi từ khách hàng, bằng sáng chế, đối thủ cạnh tranh, agency, công chúng,...v..v... để thúc đẩy quá trình đổi mới.
Đổi mới sáng tạo mở cho phép các doanh nghiệp tiếp cận nhiều nguồn tài nguyên, kiến thức và chuyên môn hơn thông qua việc hợp tác với các đối tác bên ngoài tổ chức như khách hàng, nhà cung cấp, nhà phân phối, trường đại học, viện nghiên cứu, hoặc các startups. Sự hợp tác này không chỉ đẩy nhanh quá trình phát triển sản phẩm, dịch vụ, và mô hình kinh doanh mới mà còn giúp giảm chi phí, tăng tốc độ đưa sản phẩm ra thị trường, và quản lý rủi ro hiệu quả hơn bằng cách chia sẻ tài nguyên giữa các đối tác.
✔️ Mô hình đổi mới sáng tạo đóng (Closed Innovation):
Tất cả các hoạt động đổi mới được thực hiện nội bộ, không có sự tham gia của bên ngoài.
Đặc điểm: Quá trình đổi mới diễn ra hoàn toàn trong nội bộ tổ chức, doanh nghiệp.
Ưu điểm: Kiểm soát được thông tin và bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ.
✔️ Mô hình đổi mới sang tạo liên tục (Incremental Innovation)
Đặc điểm: Cải tiến từng bước trên sản phẩm, dịch vụ hoặc quy trình hiện có.
Ưu điểm: Giảm rủi ro, tận dụng tài nguyên hiện có, dễ triển khai.
✔️ Mô hình đổi mới đột phá (Disruptive Innovation)
Đặc điểm: Tạo ra sản phẩm hoặc dịch vụ hoàn toàn mới, thay đổi cục diện thị trường.
Ưu điểm: Có thể tạo ra lợi thế cạnh tranh mạnh mẽ.
✔️ Mô hình đổi mới xuyên biên giới (Cross-Industry Innovation)
Đặc điểm: Ứng dụng công nghệ hoặc mô hình kinh doanh từ một ngành sang ngành khác.
✔️ Mô hình đổi mới lấy khách hàng làm trung tâm (User-Centered Innovation)
Đặc điểm: Dựa vào nhu cầu và phản hồi của khách hàng để phát triển sản phẩm/dịch vụ.
✔️ Mô hình đổi mới nền tảng (Platform Innovation)
Đặc điểm: Xây dựng nền tảng kết nối nhiều bên tham gia, tạo hệ sinh thái đổi mới.
3. Lợi ích của việc xác định, lựa chọn xây dựng và áp dụng mô hình đổi mới sáng tạo phù hợp với tổ chức, doanh nghiệp:
- Cải thiện hiệu suất và tối ưu hóa quy trình;
- Tăng cường khả năng cạnh tranh;
- Giảm chi phí và tối ưu hóa nguồn lực;
- Thúc đẩy văn hóa sáng tạo và nâng cao tinh thần nhân viên;
- Thúc đẩy sự tăng trưởng và mở rộng thị trường;
- Nâng cao khả năng quản trị rủi ro và tuân thủ quy định.
Xây dựng mô hình đổi mới sáng tạo giúp doanh nghiệp tối ưu vận hành, tiết kiệm chi phí, nâng cao lợi thế cạnh tranh và phát triển bền vững. Các tổ chức, doanh nghiệp không có hoạt động đổi mới sang tạo sẽ có nguy cơ tụt hậu và mất thị phần.
4. Quy trình các bước xây dựng mô hình đổi mới sáng tạo:
Để triển khai thành công xây dựng một mô hình đổi mới sáng tạo trong tổ chức, doanh nghiệp, cần thực hiện theo các bước sau cơ bản:
✔️ Xác định mục tiêu và chiến lược đổi mới
◾ Mục tiêu: Doanh nghiệp cần xác định rõ đổi mới để làm gì – tối ưu hóa sản xuất, giảm chi phí, nâng cao an toàn vận hành hay phát triển sản phẩm, dịch vụ mới ?
◾ Chiến lược: Chọn mô hình đổi mới phù hợp (đổi mới mở, đổi mới liên tục, đổi mới đột phá, v.v.).
✔️ Xây dựng văn hóa đổi mới trong doanh nghiệp
◾ Khuyến khích tư duy đổi mới: Tạo môi trường mà nhân viên cảm thấy thoải mái đề xuất ý tưởng.
◾ Thành lập đội ngũ đổi mới: Một nhóm chuyên trách nghiên cứu, phát triển và triển khai các sáng kiến mới.
◾ Khen thưởng và động viên: Áp dụng các chính sách thưởng cho nhân viên có ý tưởng sáng tạo giúp cải thiện quy trình sản xuất, dịch vụ kinh doanh.
✔️ Nghiên cứu và tìm kiếm ý tưởng đổi mới
◾ Phân tích xu hướng công nghệ: Ứng dụng AI, IoT, Big Data, vật liệu mới trong sản xuất, cung cấp sản phẩm, dịch vụ.
◾ Hợp tác với bên ngoài: Kết nối với viện nghiên cứu, startup, công ty công nghệ để tìm giải pháp.
◾ Lắng nghe phản hồi từ nhân viên và khách hàng.
✔️ Thử nghiệm và đánh giá tính khả thi
◾ Thử nghiệm nhỏ: Thực hiện Proof of Concept (PoC) hoặc thử nghiệm thí điểm (pilot project) trước khi mở rộng.
◾ Đánh giá tác động: Xác định hiệu suất, chi phí, rủi ro và lợi ích của giải pháp.
✔️ Triển khai và nhân rộng mô hình
◾ Lập kế hoạch triển khai: Định rõ lộ trình, ngân sách, nhân sự.
◾ Đào tạo nhân viên: Cung cấp kiến thức và kỹ năng mới để vận hành mô hình đổi mới.
◾ Tích hợp vào hệ thống vận hành: Đảm bảo giải pháp có thể mở rộng mà không gây gián đoạn sản xuất.
✔️ Đánh giá và cải tiến liên tục
◾ Đo lường hiệu quả: Xem xét mô hình đổi mới có đạt mục tiêu đề ra không.
◾ Điều chỉnh và tối ưu hóa: Tiếp tục cải thiện dựa trên dữ liệu thực tế.
◾ Duy trì sự đổi mới liên tục: Luôn theo dõi xu hướng công nghệ và cải tiến không ngừng.
*️Liên hệ tư vấn, đào tạo hướng dẫn xác định và xây dựng mô hình đổi mới sáng tạo phù hợp với tổ chức, doanh nghiệp:
Ms. Mỹ Hạnh : 0935.516.518
Ms. Hải Trường : 0986.077.845
*Văn phòng AHEAD:
- Hà Nội: Số 18 Tam Trinh, quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội.
- Đà Nẵng: 498 Bùi Trang Chước, quận Cẩm Lệ, thành phố Đà Nẵng.
- Hồ Chí Minh: 8/29 Hoàng Hoa Thám, phường 7, quận Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh.
Bình luận: