-
Tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2026, dự kiến được Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) công bố vào tháng 9 năm 2026. Dưới đây là một số các thay đổi chính, đặc biệt quan trọng đối với doanh nghiệp đang áp dụng phiên bản ISO 9001:2015. Phiên bản mới bổ sung những thay đổi trong công nghệ, kỳ vọng của các bên liên quan và yêu cầu về phát triển bền vững. Mời bạn tìm hiểu về bối cảnh sửa đổi, những thay đổi chính dự kiến, tác động đối với doanh nghiệp và thảo luận về xu hướng và chiến lược mới trong quản lý chất lượng theo phiên bản ISO 9001:2026.
1. Giới thiệu
ISO 9001 là tiêu chuẩn hệ thống quản lý chất lượng (QMS) được công nhận rộng rãi nhất trên thế giới, cung cấp một khuôn khổ để đảm bảo sự nhất quán trong chất lượng sản phẩm và dịch vụ. Kể từ lần sửa đổi gần nhất vào năm 2015, thế giới đã chứng kiến nhiều biến động về công nghệ, môi trường và xã hội. Điều này khiến Ủy ban ISO/TC 176/SC 2 khởi động quá trình sửa đổi để phù hợp với bối cảnh mới. ISO 9001:2026 dự kiến sẽ duy trì cấu trúc cốt lõi theo chu trình quá trình, đồng thời cập nhật các nội dung mang tính thời đại.
2. Bối cảnh và quy trình sửa đổi
Quá trình sửa đổi ISO 9001 tuân thủ chặt chẽ theo quy trình phát triển tiêu chuẩn ISO. Sau cuộc khảo sát toàn cầu từ năm 2020 đến 2021, bản Dự thảo đầu tiên (CD1) được phát hành vào tháng 4 năm 2024 nhưng không được chấp thuận. Bản CD2 được phát hành cuối năm 2024 để lấy ý kiến rộng rãi hơn. Bản Dự thảo Tiêu chuẩn Quốc tế (DIS) dự kiến sẽ được công bố vào tháng 6 năm 2025, và bản chính thức sẽ ra mắt vào quý III năm 2026.
Các tổ chức được dự kiến sẽ có khoảng thời gian chuyển đổi 3 năm. Do đó, chứng nhận ISO 9001:2015 sẽ còn hiệu lực đến ít nhất tháng 9 năm 2029.
3. Những thay đổi chính dự kiến trong ISO 9001:2026
3.1 Tích hợp công nghệ số
ISO 9001:2026 sẽ hướng dẫn cụ thể hơn về việc áp dụng công nghệ số như trí tuệ nhân tạo, phân tích dữ liệu và hệ thống tự động hóa vào hệ thống quản lý chất lượng. Điều này giúp cải thiện khả năng ra quyết định dựa trên dữ liệu và giám sát hiệu suất theo thời gian thực.
3.2 Nhấn mạnh biến đổi khí hậu và phát triển bền vững
Theo bổ sung của ISO tháng 2/2024, ISO 9001:2026 yêu cầu các tổ chức phải xem xét biến đổi khí hậu là một vấn đề bên ngoài có liên quan trong việc xác định bối cảnh tổ chức (Điều khoản 4.1). Đây là bước tích hợp QMS vào các mục tiêu toàn cầu về phát triển bền vững.
3.3 Mở rộng phạm vi các bên liên quan
ISO 9001:2026 dự kiến sẽ mở rộng khái niệm “các bên quan tâm” (Điều khoản 4.2), bao gồm không chỉ khách hàng mà còn cả xã hội, cơ quan quản lý và chuỗi cung ứng. Điều này thúc đẩy trách nhiệm xã hội và minh bạch hơn trong quản trị.
3.4 Làm rõ hơn cho lĩnh vực dịch vụ
Phiên bản mới sẽ cung cấp hướng dẫn rõ ràng hơn cho các tổ chức dịch vụ – lĩnh vực vốn gặp khó khăn khi áp dụng ISO 9001 do tính chất vô hình của sản phẩm.
3.5 Tăng cường tư duy dựa trên rủi ro
Điều khoản 6.1 về “Các hành động đối phó với rủi ro và cơ hội” sẽ được củng cố với cách tiếp cận có hệ thống hơn trong đánh giá rủi ro và thực hiện hành động phòng ngừa.
3.6 Yêu cầu xác nhận phần mềm
Đối với các phần mềm được sử dụng để thu thập, đo lường và phân tích dữ liệu trong QMS, tiêu chuẩn mới sẽ yêu cầu xác minh và xác nhận nhằm đảm bảo tính chính xác và bảo mật thông tin.
4. Tác động đối với việc triển khai
4.1 Đối với tổ chức đã được chứng nhận
Các tổ chức cần tiến hành đánh giá khoảng cách giữa hệ thống hiện tại và yêu cầu mới. Việc chuyển đổi sẽ tập trung vào năng lực công nghệ, quản lý rủi ro và lồng ghép yếu tố bền vững.
4.2 Đối với chuyên gia đánh giá và tư vấn
Quy trình đánh giá sẽ cần bổ sung các nội dung mới như: công nghệ số, biến đổi khí hậu, quản trị bền vững và sự tham gia của các bên liên quan. Việc đào tạo năng lực cho chuyên gia là điều thiết yếu.
4.3 Đối với nhà hoạch định chính sách và học thuật
ISO 9001:2026 mở ra cơ hội nghiên cứu về mối liên hệ giữa QMS và các lĩnh vực như quản lý khí hậu, ESG và chuyển đổi số trong doanh nghiệp. Đây cũng là nền tảng để tích hợp với chính sách công nghiệp xanh và đổi mới sáng tạo.
5. Khuyến nghị chuẩn bị chuyển đổi
ISO 9001:2026 không chỉ là bản cập nhật kỹ thuật, mà còn là bước chuyển hướng chiến lược nhằm kết nối quản lý chất lượng với quản trị doanh nghiệp bền vững và đổi mới sáng tạo. Trong bối cảnh thế giới biến động, không chắc chắn, phức tạp, QMS cần linh hoạt, phản ứng nhanh và lấy các bên liên quan làm trung tâm.
Một số ý kiến cho rằng việc mở rộng phạm vi sang công nghệ và môi trường có thể gây áp lực cho doanh nghiệp nhỏ. Tuy nhiên, ISO vẫn nhấn mạnh tính linh hoạt và khả năng áp dụng theo quy mô tổ chức.
Các tổ chức nên:
▶ Đánh giá hiện trạng: Xác định sự khác biệt giữa hệ thống hiện tại và tiêu chuẩn mới.
▶ Cập nhật chính sách và đánh giá lãnh đạo: Tích hợp yếu tố khí hậu và công nghệ vào định hướng chiến lược.
▶ Đào tạo nội bộ: Nâng cao năng lực của đội ngũ QMR và các bộ phận liên quan.
▶ Rà soát chuỗi cung ứng: Đảm bảo nhà cung cấp cũng tuân thủ yêu cầu mới.
▶ Theo dõi cập nhật từ ISO: Đọc kỹ các thông báo từ ISO/TC 176/SC 2 và tổ chức chứng nhận.
ISO 9001:2026 là bước phát triển quan trọng, đưa hệ thống quản lý chất lượng vượt ra khỏi vai trò kiểm soát kỹ thuật để trở thành công cụ thúc đẩy chiến lược bền vững, đổi mới sáng tạo và tạo giá trị cho các bên liên quan. Sự chủ động trong chuẩn bị và chuyển đổi sẽ là lợi thế cạnh tranh quan trọng cho doanh nghiệp trong giai đoạn tới.
Liên hệ với chúng tôi
Nếu quý doanh nghiệp đang tìm kiếm giải pháp tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí vận hành và nâng cao uy tín, hãy để chúng tôi đồng hành!
Ms. Tuyết Anh (Annie)
Email: tuyetanh.le@ahead.com.vn
Số điện thoại/Zalo: 03 999 07801 (hotline)
0919442077
Văn phòng AHEAD:
Hà Nội: Số 18 Tam Trinh, Quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.
Đà Nẵng: 498 Bùi Trang Chước, Cẩm Lệ, Đà Nẵng.
Hồ Chí Minh: 8/29 Hoàng Hoa Thám, Phường 7, Bình Thạnh, Hồ Chí Minh.
Tài liệu tham khảo
ISO/TC 176/SC 2 – Quality Systems. (2024). https://committee.iso.org/sites/tc176sc2
Bình luận: