-
1. Vì sao phải quan tâm đến hiện trạng đổi mới sáng tạo (ĐMST)?
Trong bối cảnh thế giới đang không ngừng biến chuyển bởi công nghệ, toàn cầu hóa và các mô hình kinh doanh mới, đổi mới sáng tạo (ĐMST) trở thành nhân tố sống còn để doanh nghiệp tồn tại và phát triển bền vững. ĐMST không chỉ đơn thuần là việc nghĩ ra một ý tưởng mới hay phát minh ra công nghệ đột phá, mà là một quá trình có hệ thống, đòi hỏi quản trị chặt chẽ, đo lường minh bạch và cải tiến liên tục.
Tuy nhiên, muốn quản trị được, doanh nghiệp trước tiên phải hiểu rõ mình đang ở đâu. Giống như khi lập kế hoạch hành trình, người ta cần xác định điểm xuất phát để vạch ra lộ trình phù hợp, doanh nghiệp cũng cần đánh giá hiện trạng ĐMST để biết điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đang hiện hữu. Chỉ khi nắm được bức tranh thực tại, doanh nghiệp mới có thể hoạch định được chiến lược đổi mới sát với năng lực thực tế, tránh những tham vọng viển vông hay đầu tư lãng phí.
2. Đánh giá hiện trạng là bước đầu tiên để kiến tạo lộ trình đổi mới
Việc đánh giá hiện trạng không chỉ là khảo sát một vài chỉ số đơn lẻ mà là quá trình toàn diện, giúp xác định mức độ trưởng thành đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp. Đây là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong chuỗi hành động đổi mới, vì:
▶ Giúp nhận diện điểm mạnh – điểm yếu, phát hiện những rào cản hiện tại trong quy trình, tổ chức, con người, công nghệ hoặc văn hóa.
▶ Làm cơ sở để xây dựng mục tiêu, chiến lược và kế hoạch hành động khả thi, tránh tình trạng đặt ra kỳ vọng quá xa rời năng lực thực tế.
▶ Gợi mở các sáng kiến có giá trị, thay vì đổi mới mang tính phong trào hay sao chép mô hình từ bên ngoài.
Từ đánh giá này, doanh nghiệp có thể xây dựng một lộ trình đổi mới dựa trên sự thật – điều kiện cần để đảm bảo sự thành công và tính bền vững của mọi sáng kiến đổi mới trong tương lai.
3. Hệ quả nếu bỏ qua đánh giá hiện trạng
Một thực tế đáng buồn là nhiều doanh nghiệp Việt Nam bắt tay vào đổi mới bằng sự cảm tính, thiếu cơ sở dữ liệu hoặc đánh giá khoa học. Khi đó, hậu quả để lại là:
▶ Định hướng sai lầm: Chiến lược đổi mới thiếu thực tiễn, không phù hợp với năng lực, khiến tổ chức rơi vào tình trạng mất phương hướng.
▶ Lãng phí nguồn lực: Đầu tư vào các dự án không khả thi, tiêu tốn thời gian và ngân sách nhưng không tạo ra giá trị.
▶ Đổi mới thất bại: Sáng kiến không giải quyết được các vấn đề cốt lõi, làm suy giảm niềm tin của đội ngũ và ảnh hưởng đến văn hóa đổi mới.
▶ Thiếu khả năng cải tiến liên tục: Không đánh giá được tiến độ, không phát hiện kịp thời điểm nghẽn trong quá trình thực hiện.
Chính vì thế, đánh giá hiện trạng ĐMST là tấm gương phản chiếu cần thiết, giúp doanh nghiệp nhìn rõ chính mình trước khi bước vào một cuộc hành trình mới.
4. Lợi ích mang lại từ đánh giá hiện trạng ĐMST
Nếu được triển khai bài bản, việc đánh giá hiện trạng sẽ mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp:
▶ Ưu tiên đúng các lĩnh vực cần đổi mới, từ đó tối ưu hóa nguồn lực và gia tăng hiệu quả.
▶ Phát huy thế mạnh, đồng thời khắc phục các điểm yếu một cách kịp thời và khoa học.
▶ Xây dựng hệ thống đo lường và kiểm soát hiệu quả, từ chiến lược đến vận hành, tạo cơ sở cho việc cải tiến liên tục.
▶ Định hình văn hóa đổi mới thực chất, dựa trên sự hiểu biết đúng đắn và đồng thuận trong toàn tổ chức.
▶ Thúc đẩy năng lực thích ứng trong môi trường cạnh tranh và bất định.
Tóm lại, đánh giá hiện trạng là công cụ giúp doanh nghiệp chủ động định vị bản thân và dẫn dắt quá trình chuyển đổi chứ không bị động phản ứng.
5. ISO 56000: chuẩn mực đánh giá hiện trạng ĐMST
Để giúp doanh nghiệp triển khai đánh giá ĐMST một cách chuẩn hóa, bộ tiêu chuẩn quốc tế ISO 56000 đã ra đời. Đây là hệ thống tiêu chuẩn toàn diện về quản lý đổi mới sáng tạo, bao gồm các nguyên tắc, thuật ngữ, phương pháp và công cụ giúp doanh nghiệp:
Xác định mức độ sẵn sàng đổi mới, mức trưởng thành của hệ thống và năng lực đổi mới.
▶ Đánh giá toàn diện từ chiến lược, văn hóa, nguồn lực đến quy trình và kết quả đổi mới.
▶ Tăng tính đo lường, minh bạch, khả năng cải tiến liên tục trong quản lý ĐMST.
Đặc biệt, tiêu chuẩn ISO/TR 56004:2019: Đánh giá quản lý đổi mới – Hướng dẫn: trong bộ tiêu chuẩn ISO 56000 là tài liệu chuyên biệt hướng dẫn đánh giá hiện trạng ĐMST, bao gồm:
▶ Mô hình trưởng thành đổi mới (Innovation Maturity Model)
▶ Hướng dẫn lập kế hoạch và thực hiện đánh giá
▶ Định hình các cơ hội cải thiện và hoạch định chiến lược phù hợp
Áp dụng ISO 56000 không chỉ giúp doanh nghiệp nội soi hệ thống ĐMST của mình mà còn đáp ứng các yêu cầu quốc tế, tăng tính cạnh tranh và thu hút các đối tác, nhà đầu tư toàn cầu.
6. Đánh giá hiện trạng là bước khởi đầu không thể thiếu
Trong hành trình đổi mới sáng tạo, đánh giá hiện trạng là viên gạch nền móng đầu tiên. Nếu bỏ qua hoặc làm qua loa, toàn bộ kế hoạch đổi mới có thể sụp đổ như một tòa nhà xây trên cát. Doanh nghiệp cần nhìn nhận hoạt động này như một phần tất yếu của quản trị chiến lược, cần được thực hiện một cách khoa học, khách quan và liên tục.
Không chỉ cần thiết ở giai đoạn đầu, đánh giá hiện trạng nên trở thành hoạt động định kỳ, giúp doanh nghiệp luôn cập nhật trạng thái đổi mới của mình, điều chỉnh kịp thời chiến lược và đảm bảo tính thích ứng trong môi trường kinh doanh không ngừng biến đổi.
Với sự hỗ trợ của các chuẩn mực quốc tế như ISO 56000, doanh nghiệp có thể tự tin triển khai hoạt động đánh giá hiện trạng một cách bài bản, từ đó xây dựng lộ trình đổi mới hiệu quả, bền vững và có khả năng tạo đột phá thực sự.
7. Liên hệ tư vấn về đổi mới sáng tạo
Công ty TNHH Tư vấn quản lý và Phát triển doanh nghiệp Á Châu:
Ms. Phương Phương
Hotline: 0987.953.530
Email: phuongmkt.ahead@gmail.com
Văn phòng AHEAD:
- Trụ sở Hà Nội: Số 18 Tam Trinh, P. Minh Khai, Q. Hai Bà Trưng, Tp. Hà Nội.
- Văn phòng Đà Nẵng: Số 498 Bùi Trang Chước, Q. Cẩm Lệ, Tp. Đà Nẵng.
- Văn phòng Hồ Chí Minh: Số 8/29 Hoàng Hoa Thám, Phường 7, Q. Bình Thạnh, Tp. Hồ Chí Minh.
Bình luận: