Tình hình kinh tế Việt Nam 2012

Hàng loạt các hiệp hội ngành hàng vừa qua đã gửi văn bản lên Quốc hội, Chính phủ, các bộ ngành, địa phương... kêu cứu. Lý do đều giống nhau là tiêu thụ giảm sút, tồn kho tăng cao, nhiều DN gặp khó, buộc phải ngừng sản xuất.

Thống thiết nhất có lẽ là tiếng kêu của ngành thủy sản. Theo Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), đến thời điểm này, đã có 20% số DN trong ngành thủy sản phải ngừng hoạt động. Ngành hàng cá tra được nhận định là ảm đạm nhất. Lãi suất cao trong một thời gian dài đã làm hàng loạt DN cá tra suy yếu. Hiện chỉ còn khoảng 20% DN ngành này tồn tại và phát triển bình thường, 80% DN trong tình trạng khó khăn, trong đó 30% trong số này đang "hấp hối". Từ đầu năm đến nay, các nhà máy không những không tiếp cận được các nguồn tín dụng mà còn bị các ngân hàng thúc ép thu hồi vốn vay trước đó, khiến các DN trong ngành tìm mọi cách bán hàng ra nhanh nhất có thể. Hậu quả là phá giá ồ ạt, giá mua cá nguyên liệu giảm mạnh tới mức nông dân không có lãi, DN muốn thu mua để chế biến nhưng lại chẳng có vốn. Ngoài vấn đề lãi suất, tín dụng, nguyên nhân khiến ngành thủy sản đang "chết dây chuyền" là do chi phí chế biến, sản xuất ở Việt Nam hiện quá cao, trong khi giá xuất khẩu thấp làm cho DN không có lãi.

Tiếp đến là ngành xây dựng và vật liệu xây dựng mà khó khăn nhất là ngành xi măng. Do chủ trương cắt giảm đầu tư công, các dự án bất động sản tạm dừng hoặc giãn tiến độ, nhiều công trình xây dựng không có vốn để triển khai... đã dẫn đến nhu cầu tiêu thụ vật liệu xây dựng 5 tháng đầu năm 2012 giảm đáng kể. Cùng với đó, những khó khăn hiện hữu như giá cả nhiên liệu, điện, nguyên liệu đầu vào liên tục tăng, lãi suất ngân hàng cao, tỷ giá ngoại tệ tăng, chi phí tài chính lên đến 20 - 30%, vốn lưu động thiếu đã làm cho các doanh nghiệp vật liệu xây dựng phải giảm sản lượng hoặc dừng sản xuất, sản phẩm tồn kho khối lượng lớn, kinh doanh thua lỗ; nhiều doanh nghiệp có dấu hiệu phá sản.

Sản xuất xe máy đạt 1,559 triệu chiếc, tăng 1,7% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, tiêu thụ sản phẩm mô tô, xe máy 5 tháng đầu năm 2012 giảm 3,9% so với cùng kỳ năm trước, tồn kho tăng tới 42,3%. Trước thực trạng này, một số DN thậm chí đã giảm công suất hoạt động song vẫn không cải thiện được tình hình. Thời gian qua mặc cho nhiều DN sản xuất và đại lý đã triển khai các chương trình khuyến mãi lớn nhằm kích cầu tiêu dùng, nhưng tình hình cũng không mấy khả quan khi doanh số bán hàng liên tục sụt giảm mạnh. Hiện nay có thể thấy, hầu hết các dòng xe đều được chào dưới giá niêm yết từ 2-3 triệu đồng/chiếc.

Chính vì vậy, một loạt các hiệp hội đại diện cho các ngành đã lên tiếng đề xuất các giải pháp cũng như kiến nghị lên Thủ tướng Chính Phủ chỉ đạo các Bộ, ngành và các địa phương có sự hỗ trợ cần thiết. VASEPđã gửi kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ đề xuất các giải pháp là gia hạn nợ; đề xuất cho các DN, nhà máy chế biến vay tiền thu mua nguyên liệu, thu hồi vốn vay theo hợp đồng xuất khẩu; cơ cấu lại sản xuất, tài chính cho các DN có thương hiệu đang phải tạm dừng hoạt động.

Hội Vật liệu Xây dựng đã kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các bộ, ngành và các địa phương nghiêm chỉnh thực hiện Nghị quyết 13 của Chính phủ và các giải pháp kích cầu, tạo đầu ra cho các sản phẩm vật liệu xây dựng. Đẩy nhanh việc xây dựng cơ sở hạ tầng (tất cả các loại đường giao thông nông thôn, tỉnh lộ, quốc lộ, đường đô thị, sân bãi các khu công nghiệp) bằng bê tông xi măng; như vậy vừa kích cầu tiêu thụ xi măng vừa giảm nhập siêu do giảm nhập khẩu nhựa đường làm bê tông atsphan, vừa bảo đảm công trình bền vững. Hội cũng kiến nghị Quốc hội cho áp dụng thuế suất thuế VAT các sản phẩm vật liệu xây dựng là 5% trong năm 2012, thay cho thuế suất 10% hiện hành để kích thích người tiêu dùng, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiêu thụ hết hàng tồn kho, thu hồi vốn trả nợ ngân hàng.

Hiệp hội Ôtô, Xe máy, Xe đạp Việt Nam đã gửi công văn lên các cơ quan quản lý đề xuất nhiều phương án hỗ trợ DN như đề nghị xóa phạt quá hạn về thuế, giảm thuế thu nhập DN, hỗ trợ lãi suất, giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) đầu ra 5%... Theo hiệp hội này, gói hỗ trợ sẽ có ý nghĩa lớn trong việc duy trì ngành sản xuất vốn nội địa cho các DN trong ngành.

Đồng thời, kiến nghị Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng thương mại cơ cấu lại các khoản nợ (giãn nợ, khoanh lãi các khoản vay đầu tư trước đây) cho các doanh nghiệp để không lâm vào tình trạng nợ xấu, hạ lãi suất cho vay dưới 12% và nới rộng các quy định về điều kiện vay vốn lưu động để các doanh nghiệp khát vốn thực sự vay được vốn với lãi suất thấp để phục vụ sản xuất.